تعریف مالیات :- مالیات عبارت ازتادیات اجباری اند که دولت بدون انجام دادن یک خدمت متقابل خصوصی برلزوم دید های معین یامقررات قانونی ازافراد دریافت مینمایند.

مقدمه :

          باتوجه به گستردگی مصارف روزمره دولت ها ضرورت است  تا این مصارف دولت ها ازطریقه های مختلف وهرامکانات که دردست رس دولت ها وملت ها  وجود دارد استفاده به عمل آورند .

برای اینکه دولت ها بتوانند امور  مملکت را به خوبی پیش ببرند ضرورت به یک سلسله مصارف دارد که  وظایف خویش را به وجه احسن  انجام دهد به اساس همین ضرورت دولت ها کوشش مینمایند تا اینکه راه ها وچشمه های عایداتی راجستجونمایند تابه اهداف خود برسند .راه های مختلف دراختیار دولت ها وجود دارد که یکی ازاین راه عبارت ازعواید مالیاتی دولت ها میباشد که امروزه تقریبأ بزرگ ترین عواید دولت ها را جمع آوری مالیات تشکیل میدهد دولت ها مصارف خودرا ازعواید مالیاتی تمویل مینمایند.درافغانستان درپهلوی سایر عوایددولت جمعه اوری مالیا ت یکی از منابع تمویل مصارف دولت میباشد . درگذشته این عواید دولت خیلی ها کم بوده . اما دراین اواخرنظر به پالیسی دولت بیشترین عواید باید ازطریق عواید مالیاتی  تکافو گردد .

عواید مالیاتی دولت ها نظر به قوانین مختلف که درکشورها وجود دارد مختلف میباشد . درفغانستان نیزنظربه قوانین ازمنابع مختلف عایداتی هم ازافراد هم ازشرکت ها مالیه اخذ میگردد . وزارت مالیه دولت اسلامی افغانستان هم برای نیل به هدف تمویل بیشتر مصارف دولت ازطریق عوایدمالیاتی یک سلسله گام ها ی رابرداشته است که ازان جمله تغییرات که درقوانین مالیاتی کشور صورت گرفته است وهمچنان بعضی از سهولت های جمعه اوری مالیات درداخل وزارت مالیه انجام گرفته است که ازان جمله یکی ازاین اصلاحات مالیاتی عبارت ازتشکیل ادارات مالیه دهی دروزارت مالیه میباشد که عبارت  از تشکیل ادارات ازقبیل ادارمالیه دهندگان بزرگ مالیه دهندگان انفرادی ومالیه دهنده گان متوسط میباشد که جهت سهولت بیشتر ایجاد گردیده است . اصلاحات درسیستم مالیاتی وهمچنان درسایر بخش های ورارت مالیه رونما گردید و باعث بلندرفتن عواید دولت  گردیده است به خصوص عواید مالیاتی دولت به اساس اعداد ارقام که دروزارت مالیه پیشبینی شده است درسال 1386 زیادترین قسمت از بودیجه عادی کشور ازطریق عواید مالیاتی دولت تمویل میگردد .

 باتوجه به تشریحات فوق وگسترده بودن مصارف دولت وراه های تمویل آن که عواید مالیاتی یک قسمت از مصارف دولت را تمویل مینماید ما نه میتوانیم این موضوع را طی یک مونوگراف کوچک تمامی بخش های این موضوع را تشریح نمایم ولی باهمه تلاش کوشش نمودیم این مونوگراف بتواند قسمت ازمشکلات راحل نماید  نه همه مشکلات موجود را. مونگراف که من آماده ساختم دربرگیرنده مالیات انفرادی میباشد . که صرف  سه توع مالیات را در برمیگرد که عبارت از مالیه برکرایه مالیه برمعاشات ومالیه انتفاعی میباشد .  

فصل اول

الف- مفهوم وتعریف مالیات :

           مالیات عبارت ازتادیات اجباری اند که دولت بدون انجام دادن یک خدمت متقابل خصوصی برلزوم دید های معین یامقررات قانونی ازافراد دریافت مینمایند.

دولت واقعا خدمات را انجام میدهند که برای تمام تادیه کننده مالیات دارای ارزش زیاد میباشد اما در ایجاد ارتباط مستقیم بین تادیه مالیه خدمت متقابل موجود نمیباشد ازقبیل خدمات دولت در مورد امتییازات تامین مکاتب موسسات عامه المنفعه تاسیسات خدمات عامه تمام مردم به یکسان حق استفاده را دارا میباشد ، بنا برآن برای تمویل مصارف دولت مکلف اند مالیه را تحویل نمایند .

مالیات در اثرتحولات وانکشاف اقتصادی ممالک مختلف ازنظرحصول منابع تحویل گردیده اند به این معنی که ازیک طرف مالیه جنسی بودن خودرا ازدست داده بشکل یک نوع مکلفیت اجباری تبدیل شده است ، قانونی بودن مالیات واینکه دولت حق دارد تا مالیات راازمردم دریافت دارد در دوره های مختلف به اشکال مختلف استدلال شده است .

ازنگاه فلسفه مسیحیت که نماینده معروف آن توماس اکوین میباشد مالیات منحیث یک دزدی بدون گناه تعبیر میگردد. بر طبق تیوری قراردادکه مدافعین آن روسومیتوس تکسومیباشد افراد مالیات رادر بدل مزایای تادیه می دارند که آنرادولت مستفید میشود .

ازنظرسهم یعنی مالیات عبارت ازیک فیصدی معین  است که افراد آنرابمنظورممکن ساختن وظایف دولت به عهده میگرند این نظریه را به ارسطونسبت داده میشود .

ب- تاریخ مالیه:

             بعد ازبه وجود آمدن دستگاه دولت مالیه بوجودآمده است که برای رفع مصارف دستگاه دولتی موسسات مالی بوجود آمده ودر اثرانکشاف دستگاه دولتی احتیاجات دولت اضافه گردیده بنأ مالیات نیز به انواع مختلف بوجودآمد.

موصوع مالیه ازقدیم الایام مورد بحث بوده است وهمیشه جلب توجه محققین وسیاست مداران وفلسفه دانان را بخود جلب نموده است ودراین قسمت نظریات وعقاید زیادی موجوداست این نظریات با پیشرفت دستگاه های مالی هم آهنگ بوده نظریات وعقاید زیادی اجتماعی واقتصادی مورد احتیاج علمی دستگاه حکومت وزنده گی اجتماعی بوده است گرچه علم مالیه ازجمله علم نسبتأ جدید است یعنی اینکه علم مالیه شعبه ازعلم اقتصاد است وعلم اقتصاد در اواخر قرن (18) بوجود آمد درابتداء علم مالیه باعلم اقتصاد یکجا مطالعه میگردد اما درمورد زمان یعنی آخرقرن (19) بصورت مجزا مسایل مالی مورد بحث خود قرار داده بخاطر روشن شدن تکامل علم مالیه انرا ازنگاه تاریخی میتوان چنین دسته بندی نمود :

الف – دوره یونان وروم قدیم .

ب – قرون وسطی .

ج – دوره سوداگران .

د – طبیعیون .

ه – دوره معاصر .

چون دسته بندی فوق شامل بحث ما نیست بنأ دراینجا از توضیح ان صرف نظر میکنیم .

ج- تاریخچه مالیات در افغانستان:

              برای اولین بار در عصر سلطنت اعلی حضرت احمد شاه بابا به امور مالی اهمیت بیشتر قایل شدند چنانچه در سنه 1140 شمسی در جمله سایر تشکیلات دولت شعبه بنام دیوان همایون اعلی ( وزارت مالیه امروزی ) تاسیس اولین متصدی این امور سردار عبدالله خان پوپلزی که بنام دیوان بیگی یاد میشد، مقرر گردیده و لقب دیوان بیگی با گذشت زمان به مستوفی المالک تبدیل گردید و صلاحیت وی حین صلاحیت وزیر مالیه این عصر بود. امور مالی در مرکز ذریعه مستوفی المالک و در ولایات ذریعه سر رشته داران، بلوکداران، محصل، ضابط تحصیلداران دفترها ( دفتر اول و دفتر دوم ) اجراء میشد.

مستوفی المالک با قدرت امریه خود سایر امور مالی حسابی ولایات را وحدت و انسجام داده و مراقبت و نظارت عمومی را به دوش داشت.

مالیات در عصر مختلف به انواع نام های مختلف تحصیل میگردید بعضی آنها شکل اجباری را داشته و بعضی را به صورت اختیاری به دولت میپرداختند مثلآ سرچربی یک نوع مالیه اختیاری بود که مردم هزاره جات سالانه به طور متمایز یک مقدار روغن به دربار پادشاه آورده تسلیم می دادند.

چنین عواید و مصارف که به طور متمایز در دربار جمع می شد امر شاه را ایجاب می کرد بلاخره به مرور وقت این عواید شکل اجباری را به خود گرفته و در جمله سایر مالیات دولت حساب گردیده و مهمترین انواع مالیات که تا سال 1298 تحصیل می شد عبارت بود از مردم ولایت مزار شریف بنام خانواده مستقلات و مردم هزاره جات بنام سرمایه دار و مالیه زمین از مردم خروار و خواجه انگور بنام باج سرانه می پرداختند، خلاصه (دفتر قطعیه) موازنه می گردید. بلوکداران عواید و مصارف دولت را قبل از دوره سلطنت امیر حبیب الله خان در دفاتر فرد به حساب اقوام و در زمان سلطنت امیر حبیب الله خان به حساب روزنامچه جمع آوری و بصورت جمع و خرچ معامله می شد.

بعدها در عصر سلطنت  امیر عبدالرحمن خان بعضی از مالیات که قبلآ از مردم بصورت اجباری اخذ می گردید، معاف گردید ولی مردم گردیز یک مقدار روغن و چند راس اسپ را بصورت سلامانه به دربار می آوردند که بعدها بصورت مالیه اجباری در عواید دولت حساب شد و از مردم هرات نیز بنام های مختلف به قسمی مالیه اخذ می گردید.

در ابتدا در سالهای 1000- 1200 مالیات به قسم اجناس از مردم جمع آوری می شد که از این طریق معاش مامورین دولت بالای زمین داران حواله داده شده و مامورین مذکور با حواله دست داشته خود نزد زمین داران مراجعه می شد و جنس مامور مذکور مطابق به حواله دست داشته خود از زمین دار اخذ می کردند مدت این جریان به شکل اجاره تبدیل شد قسمی که عواید یک محل توسط یک یا دو نفر منحیث اجاره قرار داده میشد اشخاص مذکور مطابق به میل خود مالیه را تحصیل و به اندازه اجاره به دولت تحویل می دادند این مشکلات به مرور زمان باعث شد که در جمله سایر اصلاحات در دولت در امور حسابی و مالی رویکار گردید.

زیرا تا عصری سلطنت حبیب الله خان تشکیلا ت حسابی مالی واضح نبود واصلا دراین عصر عواید ومصارف دولت شکل بیشرفته را نداشت بلکه مالیات وتمام عواید دولت دارای سرجمع معین بود که عمومآ در دفاتر حسابی بولکداران واضح وبه اساس آن در دفترکل انتقال داده می شد .

تحولات اساسی که درقسمت امور حسابی ومالی وتبدیل مالیات جنسی به نقد درسال 1298درزمان امان الله خان رخ داده چنانچه بعضی مالیات که درسابق به قسم متمایز ویا بصورت جبری اخذ میگردید معاف شد.

بعد ازجنگ عمومی درسال 1295 حکومت افغانستان لازم دیده که عواید ومصارف دولت سیستم عصری وتازه محاسبوی را رویکار نماید ونظر به روابط دوستانه که افغانستان با مملکت ترکیه (عصراتاترک ) داشته آقای علی افندی متخصص امور مالی وحسابی رااستخدام نمو تحت نظری وی درابتدا چند نفر ازجوانان افغانی را سیستم جدید محاسبه تدریس نمود . سیستم مالیات تا سال 1303 دوام داشت ودرسال بعد دراثر روی کار شدن پلان انکشافی بودجه دولت یک کسر بودجوی رابخود اختیار کرد سیستم محاسبه اصول وفتری تا سال 1303 جریان داشت وازسال (1304-1307) نظر به لزوم دید دولت جناب مرحوم سید محمد هاشم خان وزیر مالیه آن وقت سیستم شهریه (ماهوار ) که اجناس ازمحاسبه ایطالوی بود مروج ساخته وعواید ومصارف دولت تا عصر حبیب الله کلکانی به اساس سیستم فوق دوباره روی کار شد . ودر عصر محمد نادر خان دوباره سیستم شهریه روکار شد وتا سال 1314 مروج بود اما درسال 1314 درپهلوی سایر انکشافات دولت  حکومت خواست که سیستم مالی وحسابی عصری تری را روی کار کنند لهذا یکنفر متخصص محاسبه ایطالوی موسوم به (مر سیوژنیومخولی ) بوداستختدام نمودند وسیستم منجولی (تابلو ) مروج شد مو سسه منجولی از سال 1312 الی 1314 یک عده مامورین وزارت مالیه را در رشته مالی اقتصادی و بانکی جهت مطالعه عواید ومصارف دولت تربیه کرد وبرای اولین مرتبه این سیستم درحکومت قابل تطبیق شد ه سیستم منچولی (تابلو ) تا سال 1331 در دفاتررسمی مروج بود وبعدآ به سیستم ترکی ومصارف دولت سنجش می شد درسال 1339 از طرف وزارت مالیه متخصصین امور حسابی مالی واداری به کمک اداره همکاری(GNS) استخدام شده سیستم بهتر روی کار امد چنانچه قانون مالیات وتعلیمات نامه جدید مالیات بر عایدات ازاول حمل 1345 مورد تطبیق قرار گرفت درسال 1351 یک قانون دیگر نافذ شد از طرف صدارت اعظمی که ازاول سال 1352 مورد تطبیق قرارگرفت در سال 1352 مورد تطبیق قرار گرفت تنها فرق ان با قانون مالیات وتعلیماتنامه سابقه این بود که مالیه ثابت (12%) قرار گرفت وحد نهای مالیه از عواید با لا تراز 60% تعین گردید ه است .

د- برسی مختصرسیستم مالیاتی درافغانستان:

1-   انکشاف:

   در حالیکه افغانستان تاریخ طولانی مالیات دارد، این بسیار مشکل است که معلومات تفصیلی را در باره انکشاف مالیات در این کشور بدست بیاوریم .  معلو مات اندک نشان میدهد که جمع اوری مالیات پیش از دونیم صد سال شروع شده . بطور مثال در سال 1747 شخصیکه مسئول دفتر مالیات بود بنام دیوان بیگی یاد میشد)  دریافت کننده چیزی( وبنام مستوفی یاد میگردید ) شخص صادق ومورد اعتماد(. طوریکه مردم مالیه بشخص مذکور میداد وانها به این شخص اعتماد میکردند باین خاطر اورا مستوفی یاد میکردند. وزارت مالیه در سال 1919 ایجاد شد. وقانون مالیات بر عایدات در سال 1965 معرفی گردید. بطور تدریجی چندین نوع مالیات در سیستم مالیات افغانستان شامل گردید.

طی سال های اخیر تغیرات بزرگی در سیستم مالیاتی در افغانستان رونما گردیده است. به طور مثال, الی مارچ 2004 محصولات گمرکی به نورم های مختلف طبیق میگردید که بعداً نورم های مذکور تقلیل یافت. در سیستم جدید که در گمرکات مورد استفاده قرار میگیرد نورم های مالیاتی ذیل استفاده میشود:

دو نورم دیگر نیز به اساس فرامین دولتی قابل تطبیق است که عبارتند از: 4 فیصد دارائی های ثابت و 8 فیصد بالای مواد سوخت ( دیزل و پطرول).

بر علاوه, سیستم صنف بندی به اساس سیستم جدید در ماه مارچ 2004 ترتیب گردید. الی اکنون صنف بندی علمی اقلام بوجود نیآمده است. در سابق اقلام به منظور تطبیق محصولات گمرکی به طور اتفاقی انتخاب شده بودند.

الی همین اواخر, متشثبین مکلف بودند تا از طریق اطاق های تجارت ثبت شوند. به همین ترتیب اخذ پروفارمه و بیجک از طریق اطاق های تجارت منظور گردد. مبلغ 0.5  و 2.5 فیصد بنام فیس از طرف اطاق های تجارت قابل تطبیق بود که بعداً به تاریخ 1383 از بین رفت.

سیستم کمیشن کاری گمرک چنین معرفی گردید : آنعده از کاندیدانی که امتحان را مؤفقانه سپری نمودند جواز کمیشن کاری گمرک را اخذ نمودند. جواز کمیشن کاری به شرکت داده میشود نه به اشخاص.

یک نوع مشخص مالیه معاملات انتفاعی در مورد عرضه کننده گان خدمات مشخص از قبیل هوتل ها, رستورانت ها, عرضه کننده گان خدمات مخابراتی, شرکت های مسافربری معرفی و تطبیق گردید.

طرز طبیق جدید مالیه سهم و کرایه همچنان براه انداخته شد. مطابق به این طرزالعمل, مستأجرین مکلف اند تا مالیات را وضع و به دولت بپردازند. این مبلغ که از قرار 20% سنجش میگردد بعداً به عنوان  پیش پرداخت مالیات بر عایدات مؤجر به حساب میرود.

2-                        شکل موجوده مالیات :

        افغانستان در حال موجوده مالیات بیشمار بالای عواید، زمین واجناس  وضع میکند. مالیاتیکه بر عواید وضع میشود بردو نوع است مالیات بر عایدات اشخاص انفرادی ومالیات بر عایدات شرکت. مالیات برعایدات شرکت ها به نورم واحد 20% وضع میشود در صورتیکه مالیات بر عایدات اشخاص انفرادی به نورم 10% و 20% وضع میشود، همراه معافیت ابتدائی سالانه 150،000 افغانی مالیات بر عایدات اشخاص انفرادی مطابق جدول ذیل سنجش میگردد.

مزد/معاش، کرایه و مفاد سهام تابع مالیه موضوعی میباشد، که با مکلفیت مالیه نهائی تعدیل ونتظیم میگردد . نورمهای مالیه موضوعی بر مزدها 10% و 20% ، بر کرایه 20% فیصد و 20% و 30% بر مفاد سهام  میباشد.

مالیات بیشمار ثابت مانند مالیات فرضی درعوض مالیات بر عایدات در صحنه بین المللی عموما بالای تجارتهای کوچک و تنظیم شده وضع میشود.

 علاوه بر این مالیه معاملات انتفاعی بر کمیشن ، فیس، سود، مفاد سهام، کرایه( باستثنای عایدات کرائی یکه از ان مالیات بر عایدات وضع شده باشد) حق الامتیاز ومانند عواید به نورم 5% وضع میگرددد. درحالیکه مالیه مذکور علاوه بر مالیات بر عایدات اشخاص انفرادی و شرکت وضع میگردد، این یک نوع مصارف قابل مجرائی برای تعیت مالیات بر عایدات محسوب میشود.

مالیه معاملات انتفاعی بالای فروش صادرات، اجناس، دارائی، و خدمات دیگر، وعواید حق بیمه برای بیمه، فیس داخله به تفریح گاه عامه بشمول نمایش سینما ، بازیها، کنسرت، نمایش گاه ، سپورت ودیگر نمایشات، ومواد، تجهیزات، خدمات، ترانسپورت، ساختمان تحت شرایط توافق تهیه شده  به نورم 2 فیصد وضع میگردد.

همجنان 10 فیصد مالیات بر معاملات انتفاعی عرضه خدمات  بالای اشخاص حقوقی وحقیقی که از خدمات هوتل، رستورانت، مخابرات ومسافر بری هوائی، ماهانه  50000 افغانی ویا بیشتر بدست میارند وضع میگردد.   فروشات کلی ماهوار کمتر از  50000 افغانی تابع 2% مالیات معاملات انتفاعی میباشد.

مالیات زمین مبنی بر اساس جریب زمین به نورم خاص مانند مالیه سالانه وضع میگردد .مالیات بر انتقال مالکیت  دارائی به نورم 1 فیصد افغانی بالای فروشنده وضع میگردد.

علاوه بر این شماری از مالیات کوچک بالای اجناس و خدمات بشمول (الف) مالیه بر تولیدات یکه بالای شرکت سهامی، شراکتها، شرکتهای محدود المسئولیت وتصدیهای دولتی به 9 نورمهای مختلف بالای فروشات ناخالص ، که بر اساس نوع اجناس وضع میگردد.

همچنان، افغانستان انواع مختلف مالیات به نام صکوک، بشمول صکوک مالیه دوکانداران، صکوک مالیه کرایه، صکوک مالیات بر عایدات وفیس جواز عراده جات، صکوک شرکتها، صکوک قراردادیان، صکوک حقوق اجاره توزیع نسوار، صکوک کرایه عراده جات، صکوک قرارداد اجاره سینما، صکوک تیکتهای کنسرت، صکوک فروش عراده جات وضع میکند.

3-            تصنیف مالیت :

      در افغانستان مالیات میتواند که به کتگوریهای ذیل تصنیف گردد.

 ( 1-3 )  مالیات مستقیم و غیر مستقیم :

مالیات مستقیم:  مشتمل بر مالیه برعایدات اشخاص انفرادی ،  شرکت ها، سهم کرایه ،  موضوعی، مالیات ثابت، زمین و تعمیرات ( دارائی حقیقی)،  انتقال ملکیت میباشد .

مالیات غیر مستقیم:  مشتمل بر محصول گمرکی، مالیه معاملات انتفاعی و مالیه بر تولید  میباشد.

 (2-3) مالیات بر دارائی ، عایدات و مصارف

مالیات بر دارائی: مالیه بر دارائی ها: مشتمل بر مالیه اراضی ( زمین) و مالیه بر  انتقال مالکیت  دارائی میباشد .

مالیات بر عایدات: مشتمل بر مالی شرکتها، مالیه بر کرایه , مالیات ثابت

مالیات بر اجناس: مشتمل بر محصولات  گمرکی و مالیه بر معاملات انتفاعی میباشد.

(3-3) مالیات بر دارائی ، عایدات، تجارت داخلی و خارجی

مالیات بر دارائی: مشتمل بر مالیات بر اراضی ( زمین)، مالیات بر انتقال مالکیت  دارائی میباشد.

مالیات بر عایدات: مشتمل بر مالیه بر عایدات اشخاص انفرادی, مالیه مفادی شرکتها، مالیه بر کرایه,  مالیات ثابت و مالیه موضوعی میباشد.

مالیات بر تجارت داخلی: مشتمل برمالیه معاملات انتفاعی (هوتل ها، رستورانت، مبایل شرکت ها هوائی) ومالیه بر تولید، میباشد.

مالیات بر تجارت بین المللی: مشتمل محصول گمرکی( محصول صادرات ، محصول واردات) میباشد.

فصل دوم

الف - مالیات انفرادی چیست ؟

       قسمیکه درفوق ذکرنمودیم مالیات عبارت ازتادیات اجباری است که دولت ازمردم جمع آوری نموده وآنرابمنظورپیش برد اموردولت بکارمی برند وهمچنان دولت به منظور جمع آوری مبالغ مالیه ازمردم یک سلسله تدابیررا اتخاذ نموده است ازان جمله ایجاد ادارات بنام اداره مالیه دهنده گان بزرگ ومالیه دهنده گان انفرادی که این ادارا وظایف مشخص را به عهده دارند درزیر به شرح آنها می پردازیم مالیات انفرادی درمجموع دربرگیرنده مالیات برعایدات می باشد که شامل مالیه برکرایه مالیه برمعاشات ومالیه انتفاعی میباشد که هرکدام اینها درقانون مشخص شده است مالیات انفرادی دربرگیرنده سه نوع مالیه فوق الذکر میباشد .

ب : انواع مالیات انفرادی :

به اساس تقسیمات دروزارت مالیه صورت گرفته تمام مالیات به دوبخش عمده تقسیم گردیده است (مالیات انفرادی ومالیه دهنده گان بزرگ ).

تقیسمات مالیه دهنده گان انفرادی قرارذیل صورت گرفته است .

1- مالیه دستمزد/ معاش:

      وضع کننده گان وآنهای که ازدستمزد یا معاش شان مالیه وضع میشودوزارت خانه ها،  ادارات ودوایردولتی، موسسات و تصدی های دولتی وشاروالی ها؛ موسسات خیریه، شرکت های تضامنی، سهامی، محدودالمسولیت که درجریان یکی ازماه های سال مالیه دارای  دونفرمستخدم ویا بیشترازآن باشند مکلف به وضع مالیه ازمستخدمین ایکه معاش آنها بیشتر ازحد معینه ماهوار 12500 افغانی باشد میباشند. این امر شرکت های را که دارای تعطیل مالیاتی اند نیزدربرمیگیرد زیرا آنها مالیه رابه نماینده گی از مستخدمین شان وضع می کنند. موسسات که معافیت مالیاتی دارند بشمول موسسات خیریه بنابر عین دلایل مکلف اند تا مالیه را به نماینده گی از مستخدمین شان وضع کنند. حالانکه اشخاص حقیقی ایکه بشکل تجارانفرادی/ مالکین شرکت ها فعالیت های تجارتی را پیش میبرند صرف نظراز تعداد ومبلغ معاشات مستخدمین شان مکلف به وضع مالیه ازآنها نمیباشند.

تمام مستخدمین ایکه درافغانستان مصروف خدمت میباشند تابع مالیه موضوعی  برعواید بیشترازحد معینه ماهوار12500 افغانی (مبالغ مروج معادل به  تادیات که  به اساس هرگونه استحقاق دیگرصورت گرفته باشد). این امربالای اشخاص مقیم وغیرمقیم قابل تطبیق میباشد.(برای جزئیات بیشتربه بخش 2 برنامه آموزشی، قسمت xxx  مراجع شود).

یک مستخدم غیرمقیم درصورتی ازمالیه موضوعی معاف میباشد که دولت متبوع وی نیزعین معافیت را برای اتباع افغان مقیم انجا درنظرداشته باشد. مستخدمین مقیم وغیرمقیم دول خارجی وموسسات بین المللی براساس معاهدات وقرارداد های موجود با دولت تابع مالیه موضوعی میگردند.

1-1) محاسبه مالیه موضوعی  :

        بمنظورمحاسبه مالیه موضوعی لازم است اساس و میزان آن دانسته شود.اساس مالیه موضوعی عبارت ازدستمزد ها ومعاشات بشمول ماکول، کرایه ترانسپورت واضافه کاری میباشد. معافیت عمده ً12500 افغانی درفی ماه وجود دارد. این بدان معنی است که تادیه دستمزد ویا معاش ماهانه الی مبلغ 12500 تابع مالیه نبوده ولی بیشترازآن تابع مالیه موضوعی قرارمیگیرد.                                                                                                        

گرچه تادیه دستمزد/ معاش بصورت عموم مطابق به اصل ماهوارصورت میگیرد میتواند مطابق به اصل نیم ماهه ، دوهفته یی، هفته وار، یومیه ویا مطابق به هراصل دیگری نیز تادیه شود. محاسبه مالیه موضوعی براساس معیاد معین استحقاق معاش قرارذیل صورت میگیرد.

  محاسبه مالیه موضوعی براساس استحقاق معاش ماهوار

 محاسبه مالیه موضوعی براساس استحقاق معاش نیم ماهه

محاسبه مالیه موضوعی براساس استحقاق معاش دوهفته یی

محاسبه مالیه موضوعی براساس استحقاق معاش هفته وار

محاسبه مالیه موضوعی براساس استحقاق معاش یومیه

هرگاه شخصی موفق به وضع مالیه نشده ویا مبالغ کمتریا بیشترازمالیه معینه را وضع نماید موصوف باید تفاوت مالیه را حین تادیه بعدی اصلاح نماید.                                                                                           

چنین پیشنهاد گردیده است که گزارش وتادیه  مالیه بدون درنظرداشت معیاد استحقاق معاش مطابق به اصل ماهوارصورت گیرد.                                                                                                                    

طورمثال: حتی اگریک کارفرما مستخدمین خود را مطابق به معیاد های مختلفه استحقاق معاش پرداخت نماید (مثلاً برای بعضی از مستخدمین اش براساس استحقاق معاش ماهوار، برای بعضی به اساس استحقاق دوهفته یی ویا هم برای بعض دیگر به اساس استحقاق هفته وار) نامبرده  مکلف است تا تمام دستمزدها ومبالغ موضوعی شده معاشات مستخدمین خود را باهم جمع کرده وآنرا مطابق به اصل ماهوار گزارش داده  وتادیه کند.

 2-1) تحویلی مالیه موضوعی دست مزد/معاش:

            یک کارفرما مکلف است تا مالیه موضوعی شده را به حساب دولت درظرف( 10) روز آخرماه تحویل نماید. چنین پیشنهاد گردیده است که تحویلی باید دردافغانستان بانک ویا  اداره ایکه  مطابق قوانین ومقررات وزارت مالیه صلاحیت دریافت تادیه مالیات را دارد صورت گیرد. کارفرما مکلف است تا همراه با تحویلی متذکره گزارش مالیه موضوعی مندرج ضمیمه (1) این سند را نیزتقدیم کند.

2-  مالیات موضوعی بر کرایه:

       زمانی که مالیه موضوعی بر کرایه در سال 1383 معرفی گردید، عواید بات کرایه جایداد های تجارتی، دوکانها، و اقامتگاه ها تابع 20% مالیه میشدند البته در صورتیکه کرایه ماهوار از 15،000 افغانی بلندتر میبود. این مالیه بعد از مجرائی 10% مصارف از سرجمع کرایه وضع میشد. اما  در سال 1384 مجرائی 10% مصارف از بین رفته و در عوض این مالیه به حیث یک مالیه پیش پرداخت معرفی گردید. این مالیه با مکلفیت نهائی مالیاتی مؤجر تغیر پذیر می باشد.

مستاجرحقوقی وحقیقی یکه برای فعالیت هی انتفاعی از جایداد استفاده میکنند مکلفیت دارند که قبل از پرداخت کرایه  مالیه را وضع وبه حساب دولت مطابق قانون مالیات برعایدات تادیه نماید.

  قانون مالیا برعایدات جدید درماده پنجا ونهم درمورد چنین صراحت دارد:

    (1)  منازل و ساختمانهایکه به منظور انجام فعالیت های تجارتی یا دفاتر کاری به اشخاص حکمی یا حقیقی به کرایه داده می شود،  در صورتیکه کرایه ماهوار آن بیشتر از پانزده هزار افغانی باشد، تابع پرداخت بیست فیصد مالیات بر عایدات پنداشته میشود.

(2)  مستأجرین منازل و ساختمانهای مندرج  فقره(1) این ماده مکلف اند مالیه عواید را مطابق طرز العملی که توسط وزارت مالیه وضع میگردد، تأدیه نمایند.

(3)  مالیه مندرج این ماده که منحیث مسؤلیت مالیاتی مؤجر توسط مستأجر وضع میگردد.  کرایه یی پنداشته میشود که به مؤجر تادیه شده، این مالیه پیش پرداخت مسؤلیت مالیاتی مؤجر محسوب و حین تادیه مالیه مجرائی داده میشود. در صورت بروزمنازعه میان مؤجر و مستأجر در رابطه به تادیه کرایه، مستأجر میتواند سند مالیات وضع شده را منحیث سند تأدیه کرایه به مقامات مربوطه ارائه نماید.

(4)  تأدیاتی که در بدل استفاده از جایداد حاصل میگردد، شامل انواع ذیل میباشد:

-    انواع واحد پولی، اموال، خدمات و هر گونه نفعی که شخص یا اشخاص از طریق به کرایه دادن ملکیت بدست می آورند.

-    مصارف ترمیمات وبازسازی که به مصرف مستأجر، در ملکیت صورت میگیرد.

(5)  درصورتیکه کرایه ملکیت کمتر از ارزش واقعی آن باشد، وزارت مالیه میتواند کرایه را مطابق نرخ روز توسط هئیت با صلاحیت تثبیت نماید.

(6)  دفاتر رهنمای معاملات مکلف اند یک کاپی از قرارداد منعقده ملکیت را حین عقد قرارداد به وزارت مالیه تسلیم نمایند، درصورت تأخیر یا تزویر در اسناد توسط رهنمای معاملات، وزارت مالیه به منظور رسیدگی، موضوع را رسماً به وزارت عدلیه خبر میدهد.

(7)  هر گاه ثابت گردد که کرایه،  بیست فیصد کمتر از نرخ روز تثبیت گردیده، با نظرداشت حکم فقره(5) این ماده، اجراآت صورت میگیرد

در صورت اختلاف در مورد تثبیت کرایه، مؤجر مکلف است ثابت نماید که نرخ تعیین شده از طرف  وزارت مالیه صحت ندارد، این حکم زمانی قابل تطبیق پنداشته میشود که وزارت مالیه دلایل و اسنادی را بدست بیاورد که مقدار کرایه مندرج قرار داد کمتر از آن است، که پرداخته میشود.

در این صورت وزارت مالیه میتواند مؤجر را مکلف سازد تا درختم قرار داد، ملکیت خود را مطابق قیمت مندرج قرارداد قبلی دو برابر میعاد قرارداد قبلی بدسترس وزارت مالیه قرار دهد.

(8)  هر گاه مالیه قابل پرداخت، طی پانزده روز بعد از تاریخ معینه تأدیه نگردد،اجراآت ذیل صورت میگیرد:

1- انتقال حق شخص مؤجر در یک توافقنامه کرایه و یا قرارداد های مشابه آن، جهت حصول پول در بدل استفاده از جایداد طوری عملی میگردد که حق فوق الذکربعدازیادداشت تحریری وزارت مالیه به صفت نماینده دولت مؤقتاً به وزارت مالیه منتقل گردد.

2- هر گاه مستأجر مالیه قابل تأدیه را طی (30) روز بعد از دریافت یادداشت وزارت مالیه تحویل ننماید، حق مؤجر در قرارداد کرایه و یا قرارداد های مشابه به آن، جهت اخراج کرایه نشین نسبت عدم پرداخت کرایه طوری عملی میگردد که حق مذکور به وزارت مالیه منحیث نماینده دولت منتقل گردد.

این حالت تا زمانی باقی میماند که وزارت مالیه عواید ناشی از کرایه وهرمالیه اضافی قابل تادیه مندرج فصل شانزدهم این قانون را حصول نماید.

1-2) چی کسی باید مالیه را بپردازد:

       مالکین یا مؤجرین یکه دربدل کرایه دادن زمین یا تعمیر مبلغ بیشتر از 15000 افغانی را به عنوان کرایه در هر ماه دریافت مینمایند مکلف به پرداخت این مالیه میباشند که این مالیه از سرجمع کرایه توسط مستأجروضع وبه حساب دولت انتقال مینماید.

2-2)       چی کسی باید آنرا وضع نماید:                                 

      شخصیکه مبلغی را از درک  عرضه خدمات کرایه دهی بدست میآورد مکلفیت پرداخت مالیه بر کرایه را داشته( مالک ویا مؤجر) مالیه مذکور از جانب مستأجر وضع میگردد.

تمام اشخاص (حقوقی وحقیقی) که منازل وجایدادرا غرض فعالیت های انتفاعی ویا دفاتر کاری به کرایه میگیرد ومقدارکرایه آن بیشتر از(15000) افغانی باشد مکلف اند حین تادیه کرایه مالیه آن را وضع ومتباقی کرایه را به مالک جایداد بپردازد .

درصورت بروزمنازعه میان مؤجرومستأجردر رابطه به تادیه کرایه ، مستأجرمیتواند سند مالیات وضع شده رامنحیث سندتادیه کرایه به مالک جایداد ارائه نماید .

3-2) چی زمانی قابل پرداخت میباشد:

    مستاجر مکلف است تا مالیه بر کرایه را حینکه  کرایه  را میپردازد  وضع  نماید. هر گاه به اساس قرار داد کرایه ماهانه قابل پرداخت باشد در آنصورت وی باید مالیه را هم باید ماهانه وضع نماید. هر گاه کرایه سالانه به طور پیش پرداخت  قابل پرداخت باشد در این صورت مالیه هم باید سال یک بار وضع گردد یعنی حین انتقال کرایه مطابق به قرارداد به مؤجر کرایه دهنده باید پول وضع شده مالیه را الی تاریخ 15   دورهء  بعدی مالیه دهی بپردازد. در صورتیکه تاریخ پانزدهم روز رسمی  نباشد کرایه دهنده میتواند به روز بعدی رسمی  پول را تحویل دهد.

 بطورمثال اگرپرداخت کرایه درقراردا بطور ماهانه ذکرشده باشد وکرایه مذکور دراخیر ماه به مؤجر انتقال نماید باید مالیه وضع شده الی تاریخ پانزدهم ماه بعدی بحساب اداره مالیاتی درخزانه دولت تادیه گردد .

4-2) محاسبه مالیه موضوعی کرایه :

مبنای تطبیق این مالیه کرایه میباشد، که به شکل  نقد،عرضه خدمات ویا جنس برای مؤجرین تادیه میگردد. این مبلغ همچنان مشتمل به قیمت ترمیم، تجدید و انکشاف جایداد که از طرف مستاجر پرداخت شده میباشد.

درصورتیکه اندازه  کرایه از مقدار کرایه نرخ بازار کم باشد ، وزارت مالیه بر اساس نرخ بازار مقدار کرایه جایداد را تعین میکند. مبالغی که به اسعار خارجی پرداخته میشود باید به پول رایج افغانی تبدیل گردد. نرخ تبادلهء اسعار مطابق به نرخ دولتی از د افغانستان بانک در همان روز تحویلی مالیه در نظر گرفته میشود. در صورتیکه مبالغ اسعاری برای محاسبهء مالیات ماه های قبلی ضرورت  باشد از نرخ اوسط ماهوار تبادله اسعار به افغانی که در وزارت مالیه قابل دسترسی میباشد استفاده میگردد. در صورتیکه مالیه چندین ماه پرداخته میشود باید نرخ اوسط چندین ماه مورد استفاده قرار گیرد.

مثال اول:

اگر یک شخص 14،000 افغانی کرایه ماهوار بدست میآوررد، مکلفیت پرداخت مالیه موضوعی از عواید کرایه ندارد چون مقدار کرایه مذکور کمتر ازحد مالیه دهی مطابق به ماده پنجاونهم قانون مالیات برعایدات میباشد ،حد مالیه دهی درین ماده مبلغ/15000- افغانی تعین گردیده است .

مثال دوم:

اگر یک شخص 50000 افغانی کرایه بدست میارد مالیه موضوعی وی بشکل ذیل محاسبه میشود:

مثال سوم:

یک شرکت خانه را به 100000 افغانی ماهوار به کرایه میگرد. درجریان ماه شرکت متذکره الماری های جدید آشپزخانه به قیمت 25،000 افغانی نصب نموده  و تشناب منزل را به قیمت 20،000 افغانی ترمیم میکند. قیمت بهبودی وترمیم یکه به ذریعه مستاجر تادیه شده است بمنظور محاسبه مالیه موضوعی همراه کرایه جمع میشود .

 مکلفیت مالیاتی قرارذیل محاسبه میگردد:

مثال چهارم:

اگریک شخص کرایه 4000 دالر امریکائی ماهوار بدست میارد و نرخ رسمی تبادل اسعار دافغانستان بانک برای هر دالر امریکائی 48.50 افغانی باشد، پس مالیه کرایه قرار ذیل محاسبه میگردد.

مثال پنجم :

هرگاه یک شخص کرایه 2000 دالر امریکائی ماهوار بدست میارد و هرگاه نرخ رسمی تبادل اسعار دافغانستان بانک برای هر دالر امریکائی 48.50 افغانی برای ماه حمل ، 49.00 افغانی برای ثور، 50.00 افغانی برای جوزا و 48.00 افغانی برای سرطان باشد، پس مالیه کرایه برای چهار ماه قرار ذیل محاسبه میگردد:

5-2)                       مکلفیت مستأجرین :

مستاجر مکلف است تا مالیه بر کرایه را حینکه  کرایه  را میپردازد  وضع  نماید. هر گاه به اساس قرار داد کرایه ماهانه قابل پرداخت باشد در آنصورت وی باید مالیه را هم ماهانه وضع نماید. درصورتیکه کرایه سالانه به طور پیش پرداخت  تادیه گردد، در این صورت مالیه هم باید سال یک بار وضع گردد. در صورتیکه تاریخ پانزدهم روزرسمی  نباشد مستأجر میتواند به روز بعدی رسمی  پول را تحویل دهد.

مستأجریکه مالیه بر کرایه را از مبالغ حاصله از درک عرضه خدمات کرایه دهی وضع مینماید مکلف به اجرای مواد ذیل میباشد:

فورمهه  مالیات بر کرایه  و پرداخت بانک را تکمیل و مبلغ وضع شده  را به تاریخ پانزدهم  ماه بعد به 

د افغانستان بانک تحویل دهد.

برعلاوه, هرگاه مستأجر مکلف به وضع مالیه باشد, در آنصورت وی همچنان مکلف خواهد بود تا  یک نقل فورمهه مالیات بر کرایه و پرداخت بانک را بعد از آنکه مبلغ به د افغانستان بانک پرداخته شد به مؤجر  بسپارد.

6-2)                       مالیه بر خدمات کرایه وفورمه پرداخت بانک :

        فورمه پرداخت مالیه برکرایه عبارت از یک فورمه واحد مالیه وتحویل بانک میباشد. زمانیکه مستاجر به تحویلی مالیه موضوعی کرایه اماده شود، آن وقت فورمه متذکره را ازشعباط مربوطه وزارت مالیه بدست آورده وآن رامطابق به طرزالعمل سنجش مالیه خانه پری نماید. فورمه متذکره عبارت از چهارورق دونسخه ای بدون کاپی می باشد. مستاجر فورمه مکمل را به دافغانستان بانک جهت تحویلی مالیه موضوعی رابه بانک میبرد.  بانک این تحویلی را قبول نموده وتمام چهار نقل مالیه برکرایه وفورمه تادیات را امضاو مهر مینماید .

§       بانک نقل اول فورمه را به دفاترمربوطه حفظ میدارد. این نقل منحیث سند تحویلی و سند معامله برای بانک پنداشته میشود.

§       نقل دوم به بخش مالیه بر خدمات کرایه وزارت مالیه ارسال میگردد.

§       نقل سوم منحیث اسناد نزد مستاجر باقی میماند

§       نقل چهارم برای مؤجرتوسط مستأ جرهمرای کرایه مطباقی داده میشود میباشد. این نقل برای مؤجر سندی است مبنی براینکه مالیه از کرایه وضع شده را ومستاجر آنرا به د افغانستان بانک تادیه نموده است درصورت ارائه اظهارنامه دراخیرسال مالی وزارت مالیه برویت این فورمه تحویلی مالیه وضع شده بحیث پیش پرداخت دراخیرسال مالی مجرای میدهد.[2]

7-2) مکلفیت مالیات برعایدات مؤجر:

     عواید قابل مالیه  از عواید کرایه تابع مالیه موضوعی بوده اما مؤجر می تواند مالیه متذکره را منحیث کریدت از مکلفیت مالیاتی سالانه خویش از سرجمع عواید بشمول عواید کرایه، ادعا نماید.  در صورت که مؤجر بیشتر از آنچه مدیون است پرداخته باشد مبلغ اضافه یا هنگام پرداخت مالیات در ماه های بعدی مجرائی خواهد گرفت و یا هم شخص مذکور میتواند درخواست بازپرداخت مبلغ اضافی را از وزارت مالیه نماید.

3-)  مالیه معاملات انتفاعی:

       عموماً مالیه معاملات انتفاعی  یک نوع مالیه برفروشات  است. این مالیه برعواید ناخالص وضع میگردد. مفاد و یا ضرر مالیه دهنده درجریان  سال قابل مالیه بالای آن کدام تاًثیری ندارد. مالیه معاملات انتفاعی که در سال مالیه تادیه میگردد منحیث کسر شرکت که با تمام مصارف عادی و ضروری شرکت بمنظور محاسبه عواید خالص قابل مالیه اخذ میگردد، پنداشته میشود.

مالیه معاملات انتفاعی، بادرنظرداشت کیفیت ویا نوعیت معامله به اساس سه نورم های 2 % ، 5 %  و 10 % وضع میگردد. چون طرزا لعمل ثبت وپرداخت مالیه معاملات انتفاعی  % 10 از مالیه معاملات که به اساس نورم های  % 2 و % 5 وضع میگردد تفاوت دارد و در عناوین جداگانه این رهنمود مورد بحث قرار خواهد گرفت .

مالیه معاملات انتفاعی اشخاص حقوقی :

ما لیه معاملات انتفاعی با نورم های 5% و2% نظربه قانون مالیات برعایدات بالای عواید ناخالص اشخاص حقوقی ازقبیل شرکت های سهامی ،محدودالمسؤلیت،تضامنی وسایرمؤسسات انتفاعی تطبیق گردیده وعواید اشخاص انفرادی تابع این مالیه شناخته نمیشود.

2 % مالیه معاملات انتفاعی  بر فروشات تولیدات ،  اجناس، دارائی ، سایرخدمات ، عواید بیمه، تکت  ادخال به تفریح گاهای عامه ، تجهیزات ، خدمات، ترانسپورت  و کار های ساختمانی ایکه مطابق  قرارداد تهیه میشوند، وضع میگردد.

5 % مالیه معاملات انتفاعی برعواید  کمیشن، فیس ها ، مفاد سهام ، کرایه (  عواید کرایه که مطابق به ماده 59 قانون مالیات برعایدات بشکل موضوعی اخذ میگردد ازاین امرمستثنی میباشد)، حق ا لامتیاز  و سایرعواید مشابه به آن.

" شرکت تجارتی  کابل" Kabul Traders" یک شرکت محدود المسولیت میباشد و مجموع سرمایه آن درسال 2004 مبلغ 5 میلیون افغانی میباشد.  شرکت متذکره  مکلف است تا % 2 مالیه معاملات انتفاعی را از سرمایه مجموعی خود  که  به 100.000 افغانی بالغ میگردد ،  تادیه نماید.

هر گاه مالیه معاملات انتفاعی به اساس  نورم  2 %  ویا هم به اساس نورم  5 %   وضع گردد مطابق به قانون سابق قانون مالیات برعایدات حین ارائیه بیلانس محاسبه میگردید. اما نظربه قانون جدید مالیات برعایدات تمام اشخاصیکه تابع مالیات انتفاعی میباشد مکلف است طی هرربع درجریان سال آن را محاسبه وبپردازد. دراخیرسال حین ارائیه بیلانس مالیه انتفاعی که درجریان سال پرداخته شده بالای مصارف شرکت علاوه شده مجری داده شده.

1- 3)  مالیه معاملات انتفاعی برعرضه خدمات :

     % 10 مالیه معاملات انتفاعی بالای اشخاص حقوقی  و حقیقی وضع میگردد.مالیه متذکره  بالای خدمات مشخص مانند خدمات هوتل ها ، رستورانت ها ، مخابرات و خدمات هوایی وضع میگردد. این نوع خدمات درافغانستان دارای اهمیت بیشتری بوده  و عموماً ذریعه  اشخاصیکه عواید بیشتر بدست میاورند ( بشمول اتباع خارجی ) که میتواند مالیه را تادیه نماید ،  به مصرف میرسد.

هرنوع شرکت از قبیل  شرکت های سهامی ، شرکت های محدود المسولیت و شرکت های تضامنی باید مالیه معاملات انتفاعی بر خدمات را ماهانه تحصیل  نماید  البته در صورتیکه شرکت در ماه  از 100000 افغانی بیشتر فروش داشته باشد . مالیه متذکره نیز بالای  اشخاص حقیقی ایکه دارای مالکیت بوده  و درماه  بیشتر از 100000 افغانی فروش داشته باشد، تطبیق میگردد.

شرکت های کوچک که مجموع سرمایه ماهانه آنها از 100000 افغانی کمتر باشد مکلف به تادیه  10 %  مالیه معاملات انتفاعی نمیباشند  اما 2 % مالیه معاملات انتفاعی را باید تادیه نمایند.            

بمنظور  وضع % 10 مالیه معاملات انتفاعی ،  خدمات هوتل ، رستورانت ، مخابرات و خدمات هوایی چنین تعریف گردیده اند:

·       "خدمات هوتل " عبارت از تهیه سهولت های خواب ، رهایش وخدمات مربوط  بشمول تهیه غذا ، نوشابه ، لباس شوئی و تهیه خدمات مخابراتی برای اشخاصیکه در آنجا برای مدت کوتاه به حیث مهمان بود وباش دارند ، میباشد .  

·       "خدمات رستورانت" عبارت از تهیه غذا و نوشابه  ذریعه یک نهاد بوده  و  برای صرف آنها در داخل  نهاد  سهولت ها را فراهم میسازد  ، و یا  عرضه غذا ایکه در محل  دیگر تهیه شده  و یا اینکه غذای را بفروش میرساند که در یک محل دیگر طبخ شده است، میباشد.

·       " خدمات مخابراتی" عبارت از تهیه خدمات تیلیفونی و خدمات انترنت " internet " توسط یک مرجع تهیه  کننده آنها بشمول تلیفون دیجیتل ویا انالوگ، انتقال معلومات درست و  دسترسی به انترنت ، میباشد.

·       "خدمات خطوط هوای به معنی خدمات مسافربری که منشأ پرواز آن درافغانستان باشد .      

اساس مالیه

اساس مالیه معاملات انتفاعی عواید ناخالص میباشد ، بشمول  تمام مقدار پول ایک شرکت از طریق عرضه  خدمات طی ماه  بد ست میاورد.  

2-3) محاسبه مکلفیت های مالیاتی :

       هرگاه مجموع فروشات " رستورانت افغان گاردن"  ازبابت عرضه خدمات رستورانت درماه حمل مبلغ 200.000 افغانی باشد ، رستورانت متذکره  باید % 10 مالیه معاملات انتفاعی  که به 20000 افغانی بالغ میگردد، تادیه نماید. 

هرگاه مجموع فروشات رستورانت افغان گاردن درماه حوت 95000 افغانی باشد ، رستورانت متذکره باید  % 2 مالیه معاملات انتفاعی را تادیه نماید به دلیل اینکه مجموع فروشات آن در این ماه از حد معینه که برای 10 %  مالیه معاملات انتفاعی تعین شده است ،  کمتر میباشد.وهوتل متذکره مکلف به پرداخت مالیه معاملات انتفاعی برعرضه خدمات به نورم ده فیصد نمیباشد .

3-3) لزوم  ارائه اظهارنامه مالیاتی و تادیه مالیات  :

لازم است گزارش  مالیه معاملات انتفاعی و تادیه آن ربع واریعنی درهرسه ماه صورت گیرد.  اظهار نامه مالیاتی باید الی پانزدهم ماه بعدی که ختم ربع میباشد ، ارائه گردد. هرگاه روزپانزدهم مصادف با رخصتی عمومی و یا روز جمعه گردد ، در آن صورت اظهار نامه مالیه معاملات انتفاعی باید در روز کاری  بعدی ارائه گردد. اظهار نامه مالیه معاملات انتفاعی و فورمه حساب بانکی ربع وار باید بتاریخ های ذیل ارائه گرد :

·       ربع اول از      22   مارچ الی      21   جون  مطابق به اول حمل الی اخیر جوزا.

·       ربع دوم از      22   جون الی       21  آگست  "  "    "    "  سرطان – اخیرسنبله.

·       ربع سوم از     22   آگست الی     21   دسمبر"    "    "  "  میزان -   اخیرقوس .

·       ربع چهارم از  22 دسمبر الی       21  مارچ "    "     "  "  جدی  -  اخیر حوت .

شرکت ها باید تمام مالیات معاملات انتفاعی بابت عرضه خدمات خویش را در اظهار نامه مالیه معاملات انتفاعی و فورم حساب بانک ثبت نماید.  لازم است تا فورمه متذکره خانه پری و مالیه  به بتاریخ  15 ماه بعدی که ختم ربع میباشد تادیه و به د افغانستان بانک تحویل گردد.

هرگاه تهیه کننده خدمات رستورانت، مخابرات ویا خدمات هوایی ادعا نماید که طی یک سال و یا چند ماه گذشته عواید قابل مالیه را  که بیشتر از 100000 افغانی باشد بدست نه اورده است ، وی مکلف است که اظهارنامه مالیاتی را تکمیل و به وزارت مالیه تسلیم نماید.  در این حالت هر گاه مودی یک شخصیت حقوقی باشد ، سالانه باید 2 % مالیه معاملات انتفاعی را بابت تهیه خدمات هوتل ، رستورانت ، مخابرات و خدمات هوائی  تادیه نماید. اظهار نامه مالیاتی باید در ظرف سه ماه سال آینده و مالیه باید در ظرف چهار ماه  سال آینده تادیه گردد.  هرگاه مودی یک شخصیت حقیقی باشد ، مودی متذکره مکلف نیست تا مالیه معامالات انتفاعی بابت خدمات هوتل ، رستورانت ، مخابرات و خدمات هوائی را تادیه نماید.

ج- سهم مالیات انفرادی درازدیاد عوایددولت درسالهای 1384 الی 1385 :

     همان قمسمیکه قبلآ تذ کر به عمل آوردیم بخاطر سهولت دروزارت مالی تقسیمات دروزارت مالیه صورت گرفته که به اساس تقسیمات

مقایسه عوایدمالیات انفرادی درطی سالهای 1384 الی 1385

ازمقایسه فوق چنین برمی آید که عواید درسالهای 1384 الی 1385 ازازمنابع مالیات انفرادی درخزانه دولت آمده قرارذیل میباشد .

درشش ماه اخیرسال 1384 مبالغ جمع آوری شده ازمالیات برمعاشات 106043336 میباشد با مقایسه باسال 1385 که دریک سال مبلغ 612239337 یک افزایش قابل ملاحظ رانشان میدهد .

مالیه برکرایه درسال 1384 مبلغ مجموعی آن به 235719742 میرسد که درسال 1385 به 292801979 که بازهم نظربه سال 1385 یک افزایش قابل چشم گیری میباشد .

 علت آ درافزایش کرایه درشهر ها میباشد . وهمچنان مالیه انتفاعی درسال 1384 مبلغ مجموعی آن به 14727792 میرسد درسال 1385 مبلغ 57680143 میباشد که یک افرایس دروحدود شصد فییصدی درعواید انتفاعی نسبت به سال 1384 رانشان میدهد که علت این افزایش درافزایش خدمات هوای وخدمات مخابراتی همچنان افزایش تعداد زیادی ازهوتل ها در شهرهای میباشد .  درمجموع عواید مالیات انفرادی نظربه سال 1484 درسال 1385 یک افزایش را برای ما نشان میدهد .

البته دراین مورد میتوان گفت که عواید مالیاتی دولت نظر به سال های گزشته به مراتب افرایش یافته دلایل مختلف دراین مورد وجود دارد که ازان جمله میتوان تغیرات درسیستم مالیاتی کشوروتغیرات درپالیسی عایداتی کشوربه وجود آمده است را می توان ازجمله دلایل افزایش مالیات دانست وهمچنان باید یاد آورشد که دراین مورد یک عامل دیگر دراین رابط زیاد موثراست تشکیل ادرات مختلف دروزارت مالیه را میتوان قابل اهمیت است درافزایش میباشد .

نتیجه گیری:

      مالیات به عنوان یک اصل عمده در هر اقتصاد مطرح بوده و یگانه منبع عمده عایداتی معقول دولت ها به شمار می رود ، تاریخ آن قدامت همسان با تا ریخ دولت ها دارد از زمانیکه دولت ها شکل گرفته اند برای تمویل مصارف خود دست به جمع آوری مالیا ت زده اند که در افغا نستا ن هم این امر از دیر باز وبه خصوص با ایجاد دولت جدید مورد توجه قررارگرفت .

برای ایجاد یک نظام مالی معقول و کارا دولت ها ضرورت به تنظیم جمع آوری این عواید مالیاتی دارند، نظر به تجارب کشور های مختلف دولت افغانستان بخاطر تنظیم جمع آوری مالیات اداره مالیه دهنده گان انفرادی را تاسیس کرده است که این اداره به عنوان یک دست آورد وزارت مالیه و ابتکار قابل تحسین مطرح است.

این اداره از بدو تاسیس در سال 1384 در عرصه جمع آوری و تنظیم مالیات و جلوگیری از ضیاع عواید دولت فعالیت های قابل وصف را انجام داده است که می تواند در ایجاد یک نظام مالی کارا یک گام عمده باشد.

این سیستم که دربیشترین از کشورها معمول بوده یک سیستم مؤفق میباشد وبرای بهتر ساختن وضع مالی دولت ها ازیک طرف واز طرف دیگر برای ارایه خدمات بهتر برای مالیه دهند گان انفرادی  که ا از طرف دولت میباشند وهمچنان دولت از طریق دفتر مالیه دهندگان انفرادی خدمات خویش را برایشان عرضه میدارد.

واین سیستم میتواند یک نوع سهولت رادر جمع آوری مالیات ازاین مالیه دهندگان که یک سیستم جمع آوری خود بخودی را ایجاد کرده موفید ومؤثر باشد با استفاده از این سیستم دولت می تواند ازمصارف گزاف که درجمع آوری مالیات قبلا استفاده می شد جلوگیری نماید   

در کل این اداره توانسته یک اداره ضروری و کار آمد بوده و در جمع آوری عواید دولت خصوصاً عواید که از شخصیت های حقوقی دارای عواید بلند کمک قابل ملاحظه کند.

پیشنهادات:

1 ـ این دفتر باید از نظر حجم و تشکیلات بزرگتر باشد .

2 ـ خدمات بهتر را به مالیه دهنده گان عرضه کند .

3 ـ از نظر بر خورد با مالیه دهنده گان باید در وضع مناسب باشد.

4 ـ در انتخاب مالیه دهنده گان انفرادی  دقت صورت گیرد.

5 ـ کار و فعالیت این اداره با ستندرد های بین المللی مطا بقت داشته باشد.

مؤخذ:                  

 1- توکلی،دکتر احمد: مالیه عمومی چاپ اول تابستان 1382

2-   "معروفی" پوهاند محمد موسی سیرانکشاف حقوق مالی ومالیه عامه  درافغانستان سال 1384

3- مالیه عمومی وتنظیم خط مش دولت .

  5- دفتر مالیه دهندگان انفرادی،ریاست عمومی عواید، وزارت مالیه سال1386   

به مثابه یک نوع هزینه اجتماعی است که آحاد یک ملت در راستای بهره وری از امکانات و منابع یک کشور موظفند آنرا پرداخت نمایند تا توانائی‌های جایگزینی این امکانات و منابع فراهم شود.

مالیات در واقع انتقال بخشی از درآمدهای جامعه به دولت و یا بخشی از سود فعالیت‌های اقتصادی است که نصیب دولت می‌گردد زیرا ابزار و امکانات دست یابی به درآمد و سود‌ها را دولت فراهم ساخته‌است.